Στα ασφαλιστικά μέτρα που κατατέθηκαν και που εκδικάζονται σήμερα, οι ενάγοντες κατηγορούν τον Ελευθερουδάκη ότι παραβιάζει τον νόμο περί ενιαίας τιμής στα βιβλία, ενώ ο Ελευθερουδάκης, που έχει εγκαινιάσει μεγάλης κλίμακας διαφημιστική καμπάνια για τις «πιο χαμηλές τιμές της αγοράς», υποστηρίζει ότι σήμερα δεν επιτρέπονται «κέρδη με μονοπωλιακά καθοριζόμενες τιμές σε ένα αγαθό τόσο απαραίτητο όσο τα σχολικά βιβλία».
Τα βιβλιοπωλεία που αντιδρούν θα προσπαθήσουν να αποδείξουν στο δικαστήριο τον ισχυρισμό τους ότι ο Ελευθερουδάκης δεν σταματάει στην έκπτωση του 10% που προβλέπει ως πλαφόν ο νόμος περί ενιαίας τιμής, αλλά κάνει εκπτώσεις μέχρι 20% το οποίο, ειδικά στα ξενόγλωσσα βιβλία, είναι σχεδόν όλο το περιθώριο κέρδους του. Κύκλοι του Ιανού δεν παραλείπουν να επισημάνουν ότι
«η παραβίαση του νόμου περί ενιαίας τιμής είναι και ποινικό αδίκημα» ενώ ο Γιώργος Παπασωτηρίου, ιδιοκτήτης της ομώνυμης αλυσίδας και μέλος της διοίκησης της Ομοσπονδίας Εκδοτών Βιβλιοπωλών- που επίσης μετέχει στα ασφαλιστικά μέτρα- μιλάει στα «ΝΕΑ» για «παραβίαση του νόμου και αθέμιτο ανταγωνισμό που θα οδηγήσει τον κλάδο σε συρρίκνωση». Αλλη μεγάλη αλυσίδα απειλεί ότι αν ο Ελευθερουδάκης δεν κάνει πίσω, θα προβεί σε τηλεοπτική καμπάνια και εκπτώσεις μέχρι 40%!
Ο νόμος Βενιζέλου
Ο νόμος Βενιζέλου που θέσπισε την ενιαία τιμή στο βιβλίο, ακολουθώντας το γαλλικό και το γερμανικό μοντέλο, είχε ως σκοπό τη διατήρηση της πολυφωνίας στον εκδοτικό χώρο και την προστασία μικρών εκδοτών και μικρών βιβλιοπωλείων. Αυτό σε μεγάλο βαθμό έχει επιτευχθεί, γιατί παρά την εισβολή των μεγάλων αλυσίδων την τελευταία δεκαετία, τα μικρά βιβλιοπωλεία παραμένουν ευάριθμα- 6.000 πανελλαδικά, σύμφωνα με στοιχεία που μας δίνει ο Νίκος Παρασκευόπουλος, πρόεδρος του Συλλόγου Βιβλιοχαρτοπωλών και Εκδοτών Πειραιά, που επίσης υπογράφει τα ασφαλιστικά μέτρα. Με τον όρο «ενιαία τιμή», εννοούμε την τιμή λιανικής πώλησης που καθορίζει ο εκδότης και επί της οποίας τα βιβλιοπωλεία (αυτό ισχύει για βιβλία των δύο τελευταίων χρόνων) δεν μπορούν να κάνουν έκπτωση μεγαλύτερη του 10%.
Σημαντικό περιθώριο κέρδους
Τα βιβλιοπωλεία έχουν πάντως σημαντικό περιθώριο κέρδους. Η περίφημη έκπτωση με την οποία αγοράζουν τα βιβλία οι βιβλιοπώλες από τους εκδότες έφθανε παραδοσιακά το 35% και με την έλευση των αλυσίδων, που είχαν ισχυρά διαπραγματευτικά χαρτιά, έφτασε το 40% επί της λιανικής τιμής, και σε ορισμένες περιπτώσεις (κυρίως σούπερ μάρκετ) ακόμη και το 45%. Αν δεν ίσχυε η ενιαία τιμή, οι μεγάλες αλυσίδες θα έφθαναν να πουλάνε μέχρι και 40% φθηνότερα αλλά τα μικρά βιβλιοπωλεία θα έκλειναν μη μπορώντας να ακολουθήσουν- κάτι που συνέβη λ.χ. με τα μικρά μαγαζιά παιχνιδιών όταν μπήκαν στην αγορά οι μεγάλες αλυσίδες του είδους. Αυτό θα είχε και μια άλλη συνέπεια: στη Βρετανία και στις ΗΠΑ, όπου δεν ισχύει η ενιαία τιμή, οι αλυσίδες βιβλιοπωλείων έχουν τόσο πολύ ισχυροποιήσει τη θέση τους που οι εκδότες πριν βγάλουν ένα βιβλίο τις ρωτούν αν θα το έβαζαν στα ράφια τους.
«Ανάγκη το σχολικό βιβλίο»
Η αλυσίδα Ελευθερουδάκη δηλώνει, πάντως, ότι ειδικά «το σχολικό βιβλίο είναι ανάγκη και όχι απόλαυση». Λέει επίσης: «Ανταποκρινόμενοι με κοινωνική ευσυνειδησία στις επιταγές των καιρών, μειώνουμε τις τιμές στο “φάρμακο” της γνώσης, το σχολικό βιβλίο, και προτείνουμε να μας ακολουθήσουν όλοι, προς όφελος του κοινωνικού συνόλου». Η άλλη πλευρά απαντά ότι «ο Ελευθερουδάκης μάς καλεί να παρανομήσουμε», αλλά ο Ελευθερουδάκης επιμένει να αναρωτιέται «με ποιον τρόπο η καταγγελία αυτή συμβάλλει στη μείωση τιμών και πληθωρισμού όπως επιδιώκεται από την κυβέρνηση και όλη την κοινωνία».
Από πίσω, βέβαια, μαίνεται μια ανελέητη μάχη επιβίωσης σε συνθήκες κρίσης. Ο συνολικός τζίρος των βιβλιοπωλείων υπολογίζεται σε 150 εκατ. ευρώ ετησίως και το μερίδιο αγοράς για καθέναν από τους μεγαλύτερους παίκτες περί το 10%. Η πτώση του τζίρου από το 2008 στο 2009 σε πολλές αλυσίδες, αν και όχι σε όλες, είναι από σημαντική έως και δραματική- σε μια περίπτωση ξεπέρασε το 20%, σε μια άλλη το 30%, ενώ η FΝΑC αποχώρησε πρόσφατα από την Ελλάδα. Εξ ου και τα μαχαίρια βγήκαν από τα θηκάρια...
ΣΗΜΕΡΑ Η ΔΙΚΗ
Πέντε αλυσίδες βιβλιοπωλείων κατέθεσαν ασφαλιστικά μέτρα που εκδικάζονται σήμερα κατά του Ελευθερουδάκη για σπάσιμο των τιμών
Διχασμένη η Ευρώπη για την ενιαία τιμή του βιβλίου
Ο ΝΟΜΟΣ για την ενιαία τιμή πώλησης του βιβλίου ψηφίστηκε το 1981 στη Γαλλία, με πρωτοβουλία του υπουργού πολιτισμού Τζακ Λανγκ και ήταν από τους πρώτους νόμους της προεδρίας Μιτεράν. Μέχρι τότε, (από το 1979) ο κάθε βιβλιοπώλης μπορούσε να καθορίσει εντελώς ελεύθερα την τιμή ενός βιβλίου που θα πωλούσε στο βιβλιοπωλείο του.
Το καθεστώς αυτό είχε ευνοήσει ιδιαίτερα τα μεγάλα καταστήματα με πρώτη από όλες τη FΝΑC που έχτισε την αυτοκρατορία της πουλώντας όλα τα βιβλία με 20% έκπτωση. Αυτό που είχε φοβηθεί τότε ο νομοθέτης ήταν η εξαφάνιση των τίτλων που απευθύνονταν σε μικρό ή ειδικό κοινό και η κυριαρχία των μπεστ σέλερ. Αυτά βέβαια αφορούσαν μία χώρα με εντελώς διαφορετική αναγνωστική κουλτούρα από τη δική μας. Στη Γαλλία του ΄80 το βιβλιοπωλείο της γειτονιάς ήταν θεσμός, ο ρόλος του βιβλιοπώλη καθοριστικός στην προώθηση των βιβλίων και η εκπομπή για το βιβλίο η δημοφιλέστερη της τηλεόρασης.
Εκτός από τη Γαλλία και την Ελλάδα, ενιαία τιμή στο βιβλίο (είτε κατόπιν νομοθετικής ρύθμισης είτε έπειτα από διακλαδική συμφωνία) υπάρχει σε Γερμανία (από το 1888), Δανία (από το 1837), Ισπανία, Νορβηγία, Ολλανδία και Πορτογαλία. Αντιθέτως, οι διακλαδικές συμφωνίες για ενιαία τιμή δεν ισχύουν πλέον σε Φινλανδία, Ιρλανδία, Ιταλία, Βρετανία και Σουηδία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου