Πότε «πέθανε» η Νεκρά Θάλασσα;

Η διασημότερη αλμυρή λίμνη στον κόσμο, η Νεκρά Θάλασσα, αποκάλυψε στους επιστήμονες μυστικά που ανατρέπουν πολλά απ' όσα θεωρούσαν δεδομένα γι' αυτήν και εγείρουν ερωτηματικά γύρω από το πώς αυτό το απειλούμενο φυσικό αξιοθέατο θα επηρεαστεί από την άνοδο της θερμοκρασίας και τον ανθρώπινο παράγοντα.

Πριν από ένα χρόνο, στο πλαίσιο του Dead Sea Deep Drilling Project, ερευνητές από πανεπιστήμια των Ηνωμένων Πολιτειών, του Ισραήλ και άλλων χωρών άρχισαν γεωτρήσεις στη Νεκρά Θάλασσα, με στόχο να μελετήσουν την κλιματική και σεισμική ιστορία της περιοχής, στα σύνορα Ιορδανίας και Ισραήλ. Το Νοέμβριο, εξετάζοντας πυρήνες ιζημάτων, η ομάδα ανακάλυψε ένα στρώμα από στρογγυλεμένα βότσαλα, περίπου 230 μέρα κάτω από τον
πυθμένα της λίμνης.

Τα βότσαλα αυτά ήταν κάποτε μια παραλία, υποστηρίζουν οι επιστήμονες, η οποία κάλυπτε το χαμηλότερο σημείο της λεκάνης της Νεκράς Θάλασσας. Η χρονολόγησή τους δεν έχει ολοκληρωθεί επισήμως, όμως από τα βότσαλα αυτά οι επιστήμονες συμπεραίνουν ότι η λίμνη εξαφανίστηκε πριν από περίπου 120.000 χρόνια, κατά την προτελευταία Μεσοπαγετώδη Εποχή, όταν οι θερμοκρασίες παγκοσμίως ήταν το ίδιο ή ελαφρώς υψηλότερες σε σχέση με σήμερα.

«Η λίμνη ξεράθηκε πρν από 120.000 χρόνια χωρίς οποιαδήποτε ανθρώπινη παρέμβαση», λέει η καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα Έμι Ίτο. «Εμείς σήμερα ευθυνόμαστε για την πτώση της στάθμης της με πολύ ταχύτερους ρυθμούς, γεγονός που έχει και πολιτικές προεκτάσεις, καθώς το νερό αποτελεί αφορμή για πολέμους.» Ποια η σχέση μεταξύ της ταραχώδους κατάστασης στην περιοχή και του μέλλοντος της Νεκράς Θάλασσας; Όπως εξηγεί ο καθηγητής στο Κολόμπια Στιβ Γκόλντστιν, ο λόγος που η στάθμη της λίμνης πέφτει ξανά σήμερα είναι ότι οι χώρες που την μοιράζονται, της στερούν όλο το γλυκό νερό που θα κατέληγε σε αυτήν.

«Γνωρίζουμε όμως τώρα ότι σε μια άλλη θερμή εποχή, στο παρελθόν, το νερό που χρησιμοποιούν σήμερα οι άνθρωποι, έπαψε να ρέει από μόνο του», λέει ο καθηγητής εξηγώντας τη σημασία των ευρημάτων του Dead Sea Deep Drilling Project. «Κάτι τέτοιο έχει σημαντικές επιπτώσεις και για τους ανθρώπους σήμερα, καθώς τα παγκόσμια κλιματικά μοντέλα προβλέπουν ότι ειδικά αυτή η περιοχή θα γίνει ακόμη πιο άγονη στο μέλλον».

Μέσα σε μόλις 14 χρόνια, η στάθμη της λίμνης έχει πέσει κατά 14 μέτρα και σήμερα βρίσκεται 425 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της Μεσογείου. Ο λόγος είναι ότι το νερό που εισρέει σε αυτήν από τον Ιορδάνη ποταμό χρησιμοποιείται ως πόσιμο. Ισραήλ και Ιορδανία εξετάζουν ένα αμφιλεγόμενο σχέδιο «διάσωσης» της Νεκράς Θάλασσας μέσω της κατασκευής καναλιού από την Ερυθρά Θάλασσα.