Μήνυμα Τρόϊκας προς μετόχους τραπεζών <Βάλτε λεφτά ή πουλήστε>

ΠΙΟ ΚΟΝΤΑ ΕΡΧΟΝΤΑΙ εξελίξεις στον χώρο των τραπεζών ύστερα και από τις πιέσεις της τρόικας για κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζικών ομίλων. Την περασμένη εβδομάδα εκπρόσωποι της τρόικας (Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, Ευρωπαϊκή Επιτροπή και Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα) συναντήθηκαν με τις διοικήσεις και ηγετικά στελέχη των μεγάλων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και ενημερώθηκαν για την πορεία και τις προοπτικές των ελληνικών τραπεζών, τις αντοχές τους στην κρίση και την εξάρτηση από την ΕΚΤ για την άντληση ρευστότητας. Σύμφωνα με πληροφορίες, επεσήμαναν στις διοικήσεις ορισμένων τραπεζών την ανάγκη για κεφαλαιακή ενίσχυση και σταδιακή απεξάρτηση από την ΕΚΤ. Το μήνυμά τους προς τους μετόχους των τραπεζών είναι ξεκάθαρο: «Βάλτε λεφτά ή πουλήστε».

Η τρόικα θεωρεί ότι η αναμενόμενη επιδείνωση της οικονομίας το 2011 θα αυξήσει τις επισφάλειες και ως εκ τούτου τις πιέσεις στις τράπεζες για αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου. Οι εκπρόσωποί της εμφανίζεται ότι προκρίνουν την είσοδο ξένων επενδυτών στις ελληνικές τράπεζες. Θεωρούν ότι η μετοχική συνεργασία με ισχυρά διεθνή πιστωτικά ιδρύματα όχι μόνο θα ενισχύσει κεφαλαιακά τις
ελληνικές τράπεζες αλλά ταυτόχρονα θα λύσει το μεγαλύτερο πρόβλημα του κλάδου αλλά και το πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας, την έλλειψη ρευστότητας για τη χρηματοδότηση επιχειρήσεων και νοικοκυριών. Με τις αγορές να παραμένουν κλειστές για το Ελληνικό Δημόσιο, οι τράπεζες εξαρτώνται αποκλειστικά από την ΕΚΤ για τη χρηματοδότησή τους και τη χρηματοδότηση της οικονομίας. Η τρόικα θεωρεί ότι η προσάρτηση στο άρμα ενός διεθνούς τραπεζικού ομίλου θα ανοίξει τις αγορές χρήματος για τις ελληνικές τράπεζες.

Σύμφωνα με επενδυτικούς κύκλους, το ενδιαφέρον των ξένων για τις ελληνικές τράπεζες είναι περιορισμένο. «Οι ξένοι δεν φαίνονται διατεθειμένοι να αναλάβουν το ρίσκο της χώρας» αναφέρουν. «Ενδεχομένωςπεραιτέρω πτώση των τιμών των μετοχών των ελληνικών τραπεζών να άλλαζε τη στάση των ξένων» σημειώνουν οι ίδιες πηγές. Μάλιστα κορυφαίος τραπεζίτης επισημαίνει ότι «η απραξία που παρατηρείται στον ελληνικό τραπεζικό κλάδο και ιδιαίτερα η καθυστέρηση στη λήψη αποφάσεων για το μέλλον των υπό κρατικό έλεγχο τραπεζών μπορεί να μας φέρει προ τετελεσμένων γεγονότων, όπως συνέβη με τα ελληνικά ομόλογα».

Η ανησυχία να περάσει ο έλεγχος πιστωτικών ιδρυμάτων σε ξένα χέρια πιέζει τους τραπεζίτες να προχωρήσουν σε συγχωνεύσεις. Βεβαίως μπορεί η συγχώνευση μεταξύ ελληνικών τραπεζών να μη λύνει το πρόβλημα της ρευστότητας, όπως όμως επισημαίνουν τραπεζικές πηγές «ένα μεγαλύτερο σχήμα μπορεί πιο εύκολα να αντλήσει κεφάλαια από την αγορά μέσω αύξησης μετοχικού κεφαλαίου και σε καλύτερη τιμή απ΄ ό,τι η κάθε μία τράπεζα χωριστά».

Αλλοι πάλι υποστηρίζουν ότι «οι συγχωνεύσεις μεταξύ ελληνικών τραπεζών δεν προσθέτουν αξία». Μπορεί το σχήμα που θα προκύψει να είναι πιο ανθεκτικό στην κρίση και σε ενδεχόμενη αύξηση επισφαλειών και ζημιών, δεν λύνει όμως το πρόβλημα της ρευστότητας. «Αν βάλεις δύο φτωχούς να παντρευτούν, δεν θα γίνουν πλουσιότεροι, θα παραμείνουν φτωχοί» αναφέρει ηγετικό στέλεχος μεγάλης τράπεζας.

Οι θυγατρικές στο εξωτερικό

Σύμφωνα με τον ίδιο, αξία θα είχε η συγχώνευση των δραστηριοτήτων δύο ελληνικών τραπεζών στο εξωτερικό. «Η μετοχική συνεργασία μπορεί να ξεκινήσει από τη συγχώνευση των θυγατρικών τους στη Νοτιοανατολική Ευρώπη» αναφέρει και εξηγεί ότι, «ενώ στην Ελλάδα τα δίκτυα είναι ανταγωνιστικά, στο εξωτερικό είναι συμπληρωματικά.Η μία τράπεζα που είναι ισχυρή π.χ.στη Ρουμανία θα μπορούσε να απορροφήσει το δίκτυο της άλλης και η δεύτερη που είναι ισχυρή στη Βουλγαρία να απορροφήσει το δίκτυο της πρώτης εκεί.Από τη συνένωση των δικτύων θα δημιουργηθεί ένας ισχυρότερος οργανισμός και επιπλέον θα επιτευχθούν σημαντικές οικονομίες κλίμακος.Αντί για δύο διευθύνσεις θα υπάρχει μόνο μία,αντί για δύο dealing rooms ένα κ.ο.κ.».«Αυτό» συμπληρώνει «θα μειώσει το λειτουργικό κόστος της κάθε τράπεζας, ενώ θα δημιουργήσει αξία στο νέο σχήμα,το οποίο θα είναι πιο ελκυστικό και θα αξίζει περισσότερο από το άθροισμα των δύο θυγατρικών».

Πάντως η πώληση θυγατρικών στο εξωτερικό είναι ένα στοιχείο το οποίο, σύμφωνα με πληροφορίες, προκρίνει η τρόικα για την κεφαλαιακή ενίσχυση των ελληνικών τραπεζών. Επίσης, το ΔΝΤ, η ΕΕ και η ΕΚΤ ζητούν μείωση του λειτουργικού κόστους, όπως αποκάλυψαν οι τραπεζίτες στη συνάντησή τους την περασμένη Παρασκευή με την ΟΤΟΕ.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η τρόικα συστήνει στις τράπεζες να μπουν στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Στήριξης (ΤΧΚ) για να ενισχυθούν κεφαλαιακά. Είσοδος στο Ταμείο σημαίνει ότι το Δημόσιο αποκτά προνομιούχες μετοχές (μετοχές χωρίς δικαίωμα ψήφου στη λήψη αποφάσεων), οι οποίες αυτομάτως μετατρέπονται σε κοινές (με δικαίωμα ψήφου) σε περίπτωση που η τράπεζα ύστερα από πέντε χρόνια δεν μπορεί να επαναγοράσει τις προνομιούχες γιατί δεν καλύπτει τα κριτήρια κεφαλαιακής επάρκειας.

Οι προνομιούχες μετοχές προβλέπεται ότι θα μετατρέπονται σε κοινές όταν η τράπεζα αδυνατεί να καλύψει το ελάχιστο ύψος ιδίων κεφαλαίων που προβλέπεται από την Τράπεζα της Ελλάδος ή ορισμένες οικονομικές απαιτήσεις του σχεδίου αναδιάρθρωσης της τράπεζας που συντάσσεται με την είσοδό της στο Ταμείο. Είσοδος στο Ταμείο σημαίνει επίσης ότι το Δημόσιο ορίζει ένα μέλος στο διοικητικό συμβούλιο της τράπεζας το οποίο έχει δικαίωμα βέτο. Ολα αυτά εκτιμάται ότι φέρνουν πιο κοντά τις συγχωνεύσεις. Σενάρια που ωστόσο διαψεύδονται θέλουν τον κ. Μιχ. Σάλλα, πρόεδρο της Τράπεζας Πειραιώς, και τον κ. Α. Βγενόπουλο της Μarfin Ρopular Βank να βρίσκονται κοντά σε συμφωνία. Αλλες πληροφορίες αναφέρουν ότι το φημολογούμενο deal μεταξύ του προέδρου της Αlpha Βank κ. Γ. Κωστόπουλου και του βασικού μετόχου της Εurobank ΕFG κ. Σπ.Λάτση μπορεί να έχει παγώσει, ωστόσο δεν μπορεί να αποκλειστεί. Σε μια εποχή που σημασία έχει η κεφαλαιακή ισχύς των τραπεζών και όχι το δίκτυο ή τα μερίδια αγοράς, η Εθνική Τράπεζα που ανακοίνωσε αύξηση κεφαλαίου κατά 2,8 δισ. ευρώ αποκτά προβάδισμα. Στον δρόμο της Εθνικής δεν αποκλείεται να βαδίσουν και άλλες τράπεζες.

Οι κρατικές τράπεζες

Οι σύμβουλοι του Δημοσίου (Deutsche Βank, ΗSΒC και Lazard) ολοκληρώνουν τον ενδελεχή έλεγχο των οικονομικών στοιχείων (due diligence) των υπό κρατικό έλεγχο τραπεζών και ως το τέλος του μήνα θα παραδώσουν την έκθεσή τους και τις προτάσεις τους.

Οι τρεις τράπεζες έχουν εντολή από τον υπουργό Οικονομικών κ. Γ. Παπακωνσταντίνου να εξετάζουν όλα τα σενάρια και όχι μόνο τη δημιουργία ισχυρού δημόσιου τραπεζικού πυλώνα που πολλοί υποστηρίζουν ότι προκρίνει η κυβέρνηση. Πάντως, το ΔΝΤ, από την πλευρά του, διατυπώνει αντίθετες εκτιμήσεις όσον αφορά την κρατική παρουσία στις τράπεζες. Παρά το γεγονός ότι ο Πρωθυπουργός δεσμεύτηκε στη ΔΕΘ για διατήρηση και ενίσχυση του κρατικού πυλώνα, το επικαιροποιημένο μνημόνιο αναφέρει ότι υπάρχει η πιθανότητα το Δημόσιο να πωλήσει μεγάλο ποσοστό συμμετοχής του στις κρατικές τράπεζες. Παράλληλα η τρόικα σημειώνει ότι το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα «μπορεί να συμπεριλαμβάνει και πιθανή πώληση ενός σημαντικού μέρους των κυβερνητικών συμφερόντων στις τράπεζεςμε ανοιχτές και διαφανείς διαδικασίες, στις οποίες θα μπορούν να λάβουν μέρος τόσο εγχώριοι όσο και ξένοι επενδυτές».

Stress tests στα μέσα Οκτωβρίου

Stress tests «κομμένα και ραμμένα» στα μέτρα της κάθε τράπεζας θα κάνει στα μέσα Οκτωβρίου η Τράπεζα της Ελλάδος για να διαπιστώσει την κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζικών ομίλων.Σε αντίθεση με τα stress tests που έκανε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΕ) σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) τον περασμένο Ιούλιο - τα αποτελέσματα των οποίων παρουσιάζονται στον πίνακα-,που είχαν ίδιες παραδοχές για όλες τις τράπεζες,τα stress tests της Τράπεζας της Ελλάδος θα λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες της καθεμιάς τράπεζας,όπως π.χ.την έκθεσή της σε κάθε αγορά του εξωτερικού,το ύψος του χαρτοφυλακίου ομολόγων κτλ.,και θα γίνουν σε συνεργασία με την κάθε τράπεζα.Αντίθετα με την ΕΕ και την ΕΚΤ, η Τράπεζα της Ελλάδος δεν θα ανακοινώσει τα αποτελέσματα.Σημειώνεται ότι ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας της Εθνικής θα ενισχυθεί μετά την αύξηση κεφαλαίου που βρίσκεται σε εξέλιξη και θα διαμορφωθεί ως και σε 14,5%.