Οι θάλασσες «ξινίζουν» σε ρυθμούς ρεκόρ

Η οξύτητα των νερών των ωκεανών αυξάνεται με τη μεγαλύτερη ταχύτητα που έχει παρατηρηθεί τα τελευταία 300 εκατομμύρια χρόνια, με ενδεχομένως καταστρεπτικές συνέπειες για τη θαλάσσια ζωή του πλανήτη. Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει διεθνής ομάδα επιστημόνων σε μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Science».

Ο ταχύς ρυθμός με τον οποίο συντελείται η οξίνιση των ωκεανών οφείλεται, όπως τονίζουν οι ειδικοί, στις τεράστιες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα που έχει διοχετεύσει η ανθρώπινη δραστηριότητα στην ατμόσφαιρα.

Σημαντικό μέρος του πλεονάζοντος CO2 απορροφάται από τους ωκεανούς και μετατρέπεται σε ανθρακικό οξύ, μειώνοντας το pH τους. Τα νερά των θαλασσών γίνονται δηλαδή περισσότερο
όξινα – και «ακατάλληλα» για την επιβίωση πολλών ειδών.

Δέκα φορές πιο γρήγορα
Η μελέτη διαπίστωσε ότι το pH των ωκεανών έχει μειωθεί κατά 0,1 βαθμούς μέσα στον τελευταίο αιώνα – μείωση δέκα φορές ταχύτερη από αυτή που είχε παρατηρηθεί πριν από 56 εκατομμύρια χρόνια, σε μια εποχή που θεωρείται από τους παλαιοντολόγους ότι αποτελεί το «κοντινότερο» αντίστοιχο με τη δική μας.

Πρόκειται για το Θερμικό Μέγιστο της Παλαιόκαινης-Ηώκαινης περιόδου κατά το οποίο, εξ αιτίας του διπλασιασμού της ατμοσφαιρικής συγκέντρωσης του CO2, είχε σημειωθεί απότομη οξίνιση των ωκεανών – το pH τους είχε μειωθεί κατά 0,45 βαθμούς σε 20.000 χρόνια.

Σήμερα, όπως είδαν οι επιστήμονες κάνοντας τη σύγκριση, η μείωση του pH των θαλάσσιων υδάτων συντελείται σε δεκαπλάσιο ρυθμό (τον ταχύτερο εδώ και 300 εκατομμύρια χρόνια) αγγίζοντας τους 0,1 βαθμούς μόλις μέσα σε έναν αιώνα. Όπως επισημαίνουν, η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή προβλέπει ότι ως το τέλος του αιώνα η μείωση αυτή θα φθάσει τους 0,3 βαθμούς.

Μέσα σε 150 χρόνια άλλωστε, από την έλευση της βιομηχανικής εποχής ως τις μέρες μας, η ατμοσφαιρική συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα έχει αυξηθεί ταχύτερα από ποτέ στα τελευταία 800 εκατομμύρια χρόνια, φθάνοντας από τα 296 στα 396 ppmv (μέρη ανά εκατομμύριο σε όγκο).

Το παρελθόν προβλέπει μαζικές εξαφανίσεις
Στο παρελθόν η οξίνιση των ωκεανών έχει συνδεθεί με μαζικές εξαφανίσεις θαλάσσιων ειδών και κάτι ανάλογο μπορεί να απειλεί και σήμερα τις θάλασσές μας. «Αν οι βιομηχανικές εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα συνεχιστούν με τον σημερινό ρυθμό ίσως χάσουμε οργανισμούς που χρειαζόμαστε – τα κοράλλια, τα στρείδια, τους σολομούς» δήλωσε η Μπέρμπελ Χένις, παλαιοωκεανογράφος στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια και κύρια συγγραφέας της μελέτης.

Οι χρονολογήσεις των απολιθωμάτων δείχνουν ότι η οξίνιση που παρατηρήθηκε κατά το Θερμικό Μέγιστο είχε οδηγήσει σε εξαφάνιση των μισών ειδών του θαλάσσιου βυθού, κάτι το οποίο σημαίνει σύμφωνα με τους ειδικούς ότι και είδη που βρίσκονταν ψηλότερα στη διατροφική αλυσίδα θα πρέπει να εξαφανίστηκαν ή να απειλήθηκαν πολύ σοβαρά.

Η προϊστορία δεν μπορεί βεβαίως να προδικάσει απόλυτα το τι θα συμβεί στο μέλλον, δίνει όμως σημαντικές ενδείξεις. Ένα μεγάλο πρόβλημα στην περίοδο που διανύουμε είναι ωστόσο το γεγονός ότι δεν διαθέτουμε κανένα προϊστορικό «αντίγραφό» της

«Αν και υπάρχουν ομοιότητες» σημειώνουν οι επιστήμονες «κανένα γεγονός του παρελθόντος δεν μπορεί να παραλληλιστεί απόλυτα με τις μελλοντικές προβολές όσον αφορά τον βαθμό της διατάραξης της ισορροπίας στη χημεία των ωκεανών – εξ αιτίας της άνευ προηγουμένου ταχύτητας των σημερινών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα».