Ανησυχητική μείωση των ψαριών γλυκού νερού

Ανησυχητική υποβάθμιση εμφανίζει η φυσική κληρονομιά της Ευρώπης, σύμφωνα με τη νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε σήμερα.

Ο Ευρωπαϊκός Κόκκινος Κατάλογος, τμήμα του Κόκκινου Καταλόγου των ειδών που απειλούνται με εξαφάνιση του IUCΝ, αξιολόγησε την κατάσταση σημαντικού μέρους της ευρωπαϊκής αυτόχθονης πανίδας και χλωρίδας, διαπιστώνοντας ότι μεγάλο ποσοστό των μαλακίων, των ψαριών γλυκού νερού και των αγγειόσπερμων, εμπίπτουν τώρα στην απειλούμενη κατηγορία. Από την αξιολόγηση περίπου 6000 ειδών προκύπτει ότι σήμερα απειλούνται το 44% όλων των μαλακίων γλυκού νερού, το 37% των ψαριών γλυκού νερού, το 23% των αμφιβίων, το 20% σειράς χερσαίων μαλακίων, το 19% των ερπετών, το 15% των θηλαστικών και των λιβελούλων, το 13% των πτηνών, το 11% σειράς σαπροξυλικών κανθάρων, το 9% των πεταλούδων και 467 είδη αγγειόσπερμων φυτικών ειδών.

Τα μαλάκια γλυκού νερού είναι η περισσότερο απειλούμενη ομάδα της οποίας η κατάσταση αξιολογήθηκε μέχρι στιγμής. Το μύδι γλυκού νερού του Spengler (Margaritifera auricularia), που κάποτε ήταν ευρύτατα διαδεδομένο, έχει τώρα περιοριστεί σε ελάχιστους ποταμούς στη Γαλλία και στην Ισπανία. Σήμερα έχει ταξινομηθεί ως άκρως απειλούμενο είδος, ενώ στη δεκαετία του '60 είχε
θεωρηθεί ως σχεδόν εξαλειφθέν. Το είδος αποτελεί ένα από τα δύο για τα οποία καταρτίστηκε ένα πανευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης, και εκτελούνται προγράμματα που επιτρέπουν να αισιοδοξούμε για το μέλλον του.

Επίσης, τα ψάρια γλυκού νερού αντιμετωπίζουν σοβαρές απειλές, ιδίως ως αποτέλεσμα της ρύπανσης, της υπαραλίευσης, τις απώλειες ενδιαιτημάτων και της εισαγωγής αλλόχθονων ειδών. Ο οξύρυγχος αντιμετωπίζει ιδιαίτερα σοβαρούς κινδύνους, αφού από τα οκτώ ευρωπαϊκά είδη του, ένα μόνο δεν βρίσκεται σε εξαιρετικά κρίσιμη κατάσταση.

Στην κατηγορία των αγγειόσπερμων ανήκουν οι άγριοι συγγενείς καλλιεργειών που είναι ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια των τροφίμων - και όμως συχνά παραμελείται η διατήρησή τους. Το ευρισκόμενο σε κρίσιμη κατάσταση απειλούμενο Beta patula είναι ένας στενός άγριος συγγενής των καλλιεργούμενων τεύτλων και μια σημαντική πηγή γονιδίων για την ενίσχυση της αντοχής έναντι ιών. ʼλλες καλλιέργειες που βρίσκονται σε ανησυχητικά επίπεδα από πλευράς απειλών είναι τα ζαχαρότευτλα, το σιτάρι, η βρώμη και τα μαρούλια· πρόκειται για οικονομικά σημαντικές καλλιέργειες στην Ευρώπη.

Υπάρχουν όμως και ορισμένα θετικά νέα, και η αξιολόγηση αναδεικνύει την επιτυχία των καλά σχεδιασμένων μέτρων διατήρησης. Πολλά είδη που προστατεύονται στο πλαίσιο της ενωσιακής οδηγίας για τους οικοτόπους και περιλαμβάνονται στο δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000, έχουν βελτιώσει τις πιθανότητες επιβίωσής τους. Το Centranthus trinervis, ένα ενδημικό φυτό της Κορσικής, από άκρως απειλούμενο είδος που ήταν, χαρακτηρίζεται τώρα ως - απλώς – απειλούμενο, χάρη στην αυστηρή προστασία του μόνου γνωστού ενδιαιτήματός του. Επιπλέον, η τιθάσευση χωροκατακτητικών ειδών όπως π.χ. φυτών, κατσικιών και αρουραίων, ωφέλησε την πλειονότητα των απειλούμενων στυλομματοφόρων στη Μαδέϊρα την τελευταία δεκαετία.