Aπολίθωμα ανατρέπει όσα ξέραμε για το «αρχαιότερο πτηνό»;

Ένα από τα διασημότερα απολιθώματα που έχουν βρεθεί ποτέ είναι αυτό του αρχαιοπτέρυγα, που έζησε πριν από 150 εκατομμύρια χρόνια, κατά την Ύστερη Ιουρασική περίοδο. Εδώ και ενάμιση αιώνα, οι παλαιοντολόγοι πίστευαν ότι αυτός ενδέχεται να ήταν το «πρώτο πραγματικό πουλί» που έσκισε ποτέ τους αιθέρες, σκιαγραφώντας ένα ξεκάθαρο όριο μεταξύ δεινοσαύρων και πτηνών.

Ένα νέο εύρημα έρχεται να θέσει εκ νέου υπό αμφισβήτηση την πεποίθηση αυτή, καταδεικνύοντας πως ο αρχαιοπτέρυξ μπορεί τελικά να ήταν... ακόμη ένας φτερωτός δεινόσαυρος και όχι ένας συνδετικός κρίκος. Πρόκειται για το απολίθωμα ενός δεινοσαύρου, ηλικίας περίπου 155 εκ. ετών –δηλαδή αρχαιότερου από τον αρχαιοπτέρυγα κατά περίπου 5 εκ. χρόνια- που εντοπίστηκε στην Κίνα και το οποίο μοιάζει ικανό να
επηρεάσει την αντίληψη των επιστημόνων για την εξέλιξη των πτηνών και άλλων ιπτάμενων πλασμάτων.

Το βάπτισαν Xiaotingia zhengi, είχε το μέγεθος κοτόπουλου, ζύγιζε λιγότερο από ένα κιλό και από τα ανατομικά του χαρακτηριστικά φαίνεται ότι πετούσε για να κυνηγήσει ερπετά, βατράχους και έντομα.
Κατά το Δρα. Ζου Ζινγκ της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών του Πεκίνου, ο οποίος μελέτησε το απολίθωμα, τα ευρήματα της ομάδας του που δημοσιεύονται στην επιθεώρηση Nature, θα αναγκάσουν τους συναδέλφους του να επαναξιολογήσουν τις υποθέσεις τους. Επιπλέον, όπως αναφέρεται στην έκθεση, τουλάχιστον άλλα τρία είδη που ανακαλύφθηκαν ή κατονομάστηκαν την τελευταία δεκαετία, είναι επάξιοι διεκδικητές του τίτλου του «αρχαιότερου πτηνού».

«Υπάρχουν πολλά, πολλά χαρακτηριστικά που υποδηλώνουν ότι ο Xiaotingia και ο Archaeopteryx ανήκουν σε ένα τύπο δεινοσαύρου που ονομάζεται Δεινονυχόσαυρος και δεν είναι πτηνά», εξηγεί ο Δρ. Ζου. «Για παράδειγμα, και τα δύο έχουν μια μεγάλη τρύπα μπροστά στο μάτι τους, η οποία παρατηρείται μόνο σε αυτά τα είδη και σε κανένα άλλο πτηνό».

Με τον καθηγητή συμφωνούν και άλλοι συνάδελφοί του από το εξωτερικό, όπως ο Δρ. Λόρενς Ουίτμερ από το Πανεπιστήμιο του Οχάιο. «Απ' όταν βρέθηκε ο αρχαιοπτέρυξ, πριν από 150 χρόνια, ήταν το πιο πρώιμο πτηνό και συνεπώς κάθε θεωρία για τις ρίζες των πτηνών - πώς εξελίχθηκαν έτσι ώστε να πετούν, τι έτρωγαν- αντιμετωπιζόταν μέσα από το πρίσμα του αρχαιοπτέρυγα», γράφει μεταξύ άλλων ο Ουίτμερ.

Παραδέχεται ότι επικρατεί σύγχυση στον κλάδο καθώς και οι ίδιοι οι επιστήμονες προσπαθούν να κατανοήσουν πού τελειώνουν οι δεινόσαυροι και πού αρχίζουν τα πτηνά. Όπως όμως λέει, τα πάντα θα μπορούσαν να ανατραπούν και πάλι, με την ανακάλυψη ενός νέου απολιθώματος. «Το επόμενο απολίθωμα θα μπορούσε να "στείλει" τον αρχαιοπτέρυγα πίσω στα πτηνά – και αυτό είναι το πιο συναρπαστικό απ' όλα.»