«Φρένο» σε έρευνα για θανατηφόρο ιό της γρίπης των πτηνών

Ολλανδοί και αμερικανοί επιστήμονες που ετοιμάζονταν να δημοσιεύσουν τις μελέτες τους σχετικά με ένα νέο, μεταλλαγμένο από τους ίδιους και άκρως επικίνδυνο, στέλεχος της γρίπης των πτηνών Η5Ν1, δήλωσαν ότι δέχονται να σταματήσουν προσωρινά για ένα δίμηνο τις έρευνές τους σύμφωνα με τις οποίες ο φονικός γενετικά τροποποιημένος ιός, που μεταδίδεται εύκολα, μπορεί να «δραπέτευε» κατά λάθος ή σκοπίμως από τα εργαστήριά τους, προοπτική που θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν τυχόν βιο-τρομοκράτες.

Σε κοινή ανοικτή επιστολή τους στα έγκριτα επιστημονικά περιοδικά «Nature» και «Science», που θα δημοσίευαν τα πορίσματα των ερευνών, οι δύο ανεξάρτητες επιστημονικές ομάδες παρά τη δυσφορία τους για τις επικρίσεις που δέχτηκαν και τις θεωρούν εμπόδιο στην ελεύθερη και χρήσιμη για την ανθρωπότητα επιστημονική έρευνα, αναγνωρίζουν ότι πρέπει να υπάρξει ένα
«μορατόριουμ» των σχετικών ερευνών.

Παράλληλα, ζητούν επίσης να διοργανωθεί ένα διεθνές φόρουμ που θα θέσει επί τάπητος την αξία και τους κινδύνους τέτοιου είδους μελετών.

Ο θόρυβος ξεκίνησε όταν τον προηγούμενο μήνα η αμερικανική κυβέρνηση και οι επιστήμονες του Εθνικού Επιστημονικού Συμβουλίου για τη Βιοασφάλεια των ΗΠΑ (NSABB), σε μια τελείως ασυνήθιστη κίνηση μεταξύ επιστημόνων, ζήτησαν από τους ερευνητές να μη δημοσιεύσουν λεπτομέρειες των ερευνών τους, καθώς θα μπορούσαν να πέσουν σε λάθος χέρια ή να προκληθεί πανδημία.

Το μη μεταλλαγμένο στέλεχος Η5Ν1 της γρίπης των πτηνών είναι ιδιαίτερα θανατηφόρο για τους ανθρώπους (έχουν πεθάνει περίπου το 60% των συνολικά 600 ατόμων που μολύνθηκαν), αλλά το πρόβλημα μέχρι στιγμής είναι περιορισμένο, επειδή η μετάδοσή του δεν είναι εύκολη από άνθρωπο σε άνθρωπο.

Όμως η τελευταία έρευνα, που έγινε ακριβώς για να μελετηθούν έγκαιρα τυχόν ακόμα πιο επικίνδυνες μεταλλάξεις του ιού, ώστε να υπάρξει η κατάλληλη προετοιμασία, οδήγησε ακριβώς στη δημιουργία στα εργαστήρια ενός γενετικά τροποποιημένου στελέχους του ιού, το οποίο μεταδίδεται με μεγάλη ευκολία. Αν αυτό το στέλεχος έβρισκε διέξοδο στο περιβάλλον, τότε ο κίνδυνος πανδημίας θα ήταν άμεσος.

Τα δύο εγκυρότερα επιστημονικά περιοδικά του πλανήτη θα δημοσιεύσουν σε περικομμένη μορφή τις σχετικές έρευνες, καθώς, όπως το έθεσε ένας αμερικανός αξιωματούχος, «δεν χρειάζεται ο καθένας να ξέρει πώς να φτιάχνει ένα θανατηφόρο ιό».

Τα δύο περιοδικά και οι εμπλεκόμενοι ερευνητές συμφώνησαν στην περικοπή των δημοσιεύσεων με τον όρο ότι θα υπάρξει ένας μηχανισμός μέσω του οποίου η επιστημονική γνώση από τις δύο μελέτες θα διαχυθεί στους ανά τον κόσμο ερευνητές σε θέματα γρίπης. Η δημιουργία αυτού του μηχανισμού, υπό διεθνή εποπτεία, βρίσκεται ήδη στα σκαριά με την εμπλοκή της αμερικανικής κυβέρνησης και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ).