Δεξιοτέχνες της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής στο Μέγαρο

Τα όργανα της οικογένειας του λαγούτου - ταμπουράς, λαγούτο, ούτι, μπουλγαρί που έχουν μακραίωνη παρουσία στην ελληνική μουσική παράδοση- φιλοξενούνται το Σάββατο 14 Ιανουαρίου στις 8.30 μ.μ. και την Κυριακή 15, στις 11.30 το πρωί, στην αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών.


Τον πλούτο, την ποικιλία και τις τεχνικές που χαρακτηρίζουν τα ελληνικά λαϊκά όργανα αλλά και τις φωνές στο δημοτικό τραγούδι αναδεικνύει το αφιέρωμα στους «δεξιοτέχνες της ελληνικής μουσικής παράδοσης» που παρουσιάζει ενταγμένο στη Σειρά Ελληνική Μουσική, το Μέγαρο Μουσικής. Μετά από τα δύο αφιερώματα στο λαϊκό κλαρίνο και τα παραδοσιακά κρουστά πέρυσι, το αφιέρωμα συνεχίζεται με συναυλίες για τα όργανα της οικογένειας του λαγούτου και τις γυναικείες φωνές στο δημοτικό τραγούδι.

Ο εθνομουσικολόγος, καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος του Μουσείου Λαϊκών Οργάνων, Λάμπρος Λιάβας, βάζει την υπογραφή του στην επιμέλεια του αφιερώματος που δίνει την ευκαιρία στο κοινό να έρθει σε άμεση επαφή με κορυφαίους δεξιοτέχνες των λαϊκών μας μουσικών οργάνων που παρουσιάζουν αντιπροσωπευτικά κομμάτια από πολλές περιοχές της Ελλάδας καθώς και από τις
«άκρες του ελληνισμού» (Μικρά Ασία, Πόντο, Καππαδοκία).

Γνωριμία με τα όργανα
Τα αρχέτυπα των οργάνων της οικογένειας του λαγούτου, γνωστά ήδη από τη 2η χιλιετία π.Χ. στη Μεσοποταμία και την Αίγυπτο, έχουν μικρό ηχείο, μακρύ χέρι και παίζονται με πλήκτρο-πένα ή με τα δάχτυλα.

Στη νεοελληνική παράδοση η ονομασία ταμπουράς ή σάζι χρησιμοποιείται για μια σειρά από νυκτά όργανα της οικογένειας του λαγούτου, ανεξάρτητα από τις διαστάσεις, τον αριθμό των χορδών και το κούρδισμά τους. Με κινητούς ή σταθερούς δεσμούς (μπερντέδες ή τάστα, αντιστοίχως), προσφέρονται για την απόδοση και διδασκαλία των παραδοσιακών κλιμάκων, γι' αυτό και έχει δοθεί ιδιαίτερη σημασία στην εκπαιδευτική τους χρήση στα μουσικά σχολεία. Ένας τύπος ταμπουρά που παίζεται στην Κρήτη είναι το μπουλγαρί. Συνοδεύει τα ταμπαχανιώτικα, αστικά λαϊκά τραγούδια που συνδυάζουν το μικρασιάτικο με το κρητικό μουσικό ιδίωμα σ' ένα ιδιότυπο ρεπερτόριο, τα «κρητικά ρεμπέτικα».

Στην ευρύτερη οικογένεια του λαγούτου ανήκει και ο τύπος του ελληνικού λαγούτου, που αποτελεί σύνθεση στοιχείων από την αρχαιοελληνική πανδούρα (μακρύ χέρι) και το αραβικό ούτι (μεγάλο αχλαδόσχημο ηχείο). Με τέσσερις διπλές χορδές, κουρδισμένες κατά πέμπτες, είναι το κυριότερο όργανο αρμονικής και ρυθμικής συνοδείας, τόσο στην κομπανία της στεριανής Ελλάδας όσο και στη νησιώτικη ζυγιά, μαζί με το βιολί ή τη λύρα. Το ούτι, όργανο με κεντρική παρουσία - σε διάφορες παραλλαγές− τόσο στη λαϊκή όσο και τη λόγια αραβική μουσική, παίζεται στον ελλαδικό χώρο κυρίως στην παράδοση της Κωνσταντινούπολης, της Μικράς Ασίας, του Πόντου, της Καππαδοκίας, της Θράκης, του Ανατολικού Αιγαίου, καθώς και στα μεγάλα αστικά κέντρα.
Η ονομασία του προέρχεται από το αραβικό al oud (ξύλο), έχει μεγάλο αχλαδόσχημο ηχείο, κοντό χέρι χωρίς τάστα, πέντε διπλές εντέρινες χορδές και μία μονή. Έχει διάφορα κουρδίσματα, με βασικό χαρακτηριστικό τις διαδοχικές τέταρτες που σχηματίζουν τα τέσσερα πρώτα ζεύγη χορδών.

Πληροφορίες
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Βασ. Σοφίας & Κόκκαλη Κέντρο, τηλ. 210-7282333 .Προπώληση εισιτηρίων στα ταμεία του Μεγάρου (Ομήρου 8, Δευτέρα - Παρασκευή: 10:00-16:00), τηλεφωνικά με πιστωτική στο 210-7282333 και στο www.megaron.gr .